Leczenie nerwicy

Nerwica zaliczana jest do chorób psychicznych, które zaburzają chorym osąd rzeczywistości. Nazywana bywa chorobą cywilizacyjną ze względu na powszechność występowania. Najczęściej dotyka osoby młode i w średnim wieku, ale bywa i tak, że z chorobą zmagają się najmłodsi. Aby dowiedzieć się jak sobie z nią radzić, należy najpierw dowiedzieć się co nieco o jej objawach, rodzajach i sposobach leczenia.

Jak wygląda atak nerwicy?

Nagle doświadczamy tak silnego lęku, że powoduje on nie tylko przyspieszone bicie serca czy drżenie rąk, ale i trudności z oddychaniem. Dla osób postronnych może przypominać zawał. Objawy mogą wyglądać groźnie, lecz często wystarczy świadomość pacjenta, że właśnie przechodzi atak paniki, by spróbować wyciszyć emocje i przywrócić równowagę duszy i ciału. Atak nerwicy pojawia się zwykle w reakcji na silny bodziec stresowy. Towarzyszy też osobom cierpiącym na fobie. Przykładowo, jest wielce prawdopodobne, że osoba klaustrofobiczna dostanie ataku paniki w windzie, która zatrzymała się pomiędzy piętrami. Z podobną reakcją można spotkać się u kogoś z lękiem wysokości jadącym kolejką górską. Atak mogą wywołać nawet brudne ręce u pacjenta borykającego się z nerwicą natręctw.

Przyczyny nerwicy

Choroba nie ma zwykle jednej przyczyny, składają się na nią rozmaite okoliczności. Istnieją też różne hipotezy badaczy na ten temat. Do najczęstszych przyczyn nerwicy należą jednak uwarunkowania genetyczne oraz czynniki środowiskowe. Większe prawdopodobieństwo zachorowania ma osoba, której bliscy zmagają się z tą chorobą. Bardziej narażeni są również ludzie żyjący w dużym stresie, na przykład związanym z pracą albo sytuacją rodzinną.

Najczęstsze objawy nerwicy

Nerwica nie objawia się przez cały czas tak samo. Polega raczej na wzmożonym występowaniu symptomów w okresach nasilonego stresu. To, w jaki sposób uzewnętrzniać będzie się choroba, zależy od jej typu. Wspólne jest jednak silne, paraliżujące wręcz poczucie lęku u chorych. Wielu pacjentów skarży się też na bezsenność oraz uporczywe, negatywne myśli zaprzątające umysł. Nerwica daje zarówno objawy psychiczne, jak i fizyczne (somatyczne), wpływając na funkcjonowanie poszczególnych organów w ciele człowieka. Silna może też dawać objawy neurologiczne. Bardzo często osoby szukające pomocy w walce z chorobą skarżą się na dziwne objawy w głowie. Przejawiają się one zarówno napięciowym bólem głowy (określanym przez pacjentów jako ucisk z tyłu głowy), jak i nudnościami i zawrotami głowy. Nierzadko wskazuje się też na ból w klatce piersiowej i plecach. Bywa tak, że łączymy te dolegliwości z czymś zupełnie innym, podczas gdy mogą zwiastować zaburzenia nerwicowe.

Zaburzenia pamięci i koncentracji a nerwica

Czerwona lampka powinna zapalić się również wówczas, gdy obserwujemy u siebie kłopoty z pamięcią krótkotrwałą oraz problemy z koncentracją. To także mogą być objawy towarzyszące nerwicy. Bywa, że pacjent doświadcza luk w pamięci jedynie w pewnych obszarach, podczas gdy w innych ten problem nie występuje.

W dalszej części tekstu przywołujemy najczęściej występujące rodzaje nerwicy wraz z ich krótką charakterystyką.

Nerwica lękowa – życie w strachu

Odpowiadając na pytanie, co to jest nerwica lękowa, należy zacząć od tego, że jest określeniem potocznym, używanym do opisania zaburzeń lękowych. Chory na nerwicę zdaje sobie sprawę, że jego lęki są niekiedy irracjonalne, mimo to nie potrafi ich kontrolować. W konsekwencji życia w ciągłym strachu pacjent wycofuje się z życia społecznego, nie cieszy światem, traci zainteresowanie dla swojej pracy, rodziny. Obszary życia codziennego, w których funkcjonuje, stają dla niego źródłem permanentnego lęku. Martwi się o bliskich, o zdrowie, o stabilność finansową – nawet wówczas, gdy nie ma ku temu obiektywnych powodów. Atak nerwicy lękowej może wystąpić również na skutek lęku przed utratą kontroli. Jako najgorsze objawy nerwicy lękowej chorzy wskazują lęk przed śmiercią. Uporczywe myśli nie pozwalają wyciszyć się, zasnąć, powodują trudności z oddychaniem, przyspieszone bicie serca, przypływy zimna i gorąca. To tylko niektóre z somatycznych objawów nerwicy lękowej. Należą do nich także pocenie się, drżenie ciała, nudności, zawroty głowy, bóle mięśniowe i inne.

Jak pokonać nerwicę lękową i czy to w ogóle możliwe? Kluczowe jest znalezienie dobrego psychoterapeuty specjalizującego się w tego typu zaburzeniach.

Na czym polega psychoterapia w nerwicy lękowej? Często wraz z terapeutą chory cofa się do okresu swojego dzieciństwa, aby tam poszukać przyczyn swoich zaburzeń. Niezaspokojenie pewnych potrzeb w pierwszych latach życia zwiększa ryzyko zachorowania na nerwicę w przyszłości.

Nerwica natręctw – co to takiego?

Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, znane jako nerwica natręctw, to szczególny rodzaj nerwicy. Daje ona specyficzne objawy: wykształcenie u chorego pewnych rytuałów, które w jego mniemaniu pomagają zredukować odczuwany lęk. Ich naruszenie może wywołać atak nerwicy. U każdego chorego objawy nerwicy natręctw mogą być inne, ale wyróżnia się pewne zachowania, które występują najczęściej: obsesyjna dbałość o higienę z częstym myciem rąk na czele, zbieractwo niemających żadnej wartości przedmiotów, konieczność zachowania symetrii czy rozpoczynania konkretnych czynności o pełnej godzinie. Chorzy wszystkie, nawet mało znaczące zajęcia wykonują dotąd aż uznają je za wykonane idealnie. Natrętnie też upewniają się, czy są zamknięte drzwi, wyłączone światła, zakręcone kurki z gazem.

Nerwica natręctw myślowych to z kolei permanentny lęk albo wewnętrzny przymus liczenia wszystkiego dookoła. Jak pokonać nerwicę natręctw? Należy ona do zaburzeń, które utrudniają codzienne funkcjonowanie, dlatego konieczne jest podjęcie odpowiednich kroków w celu pokonania choroby. W leczeniu nerwicy natręctw najlepsze efekty przynosi systematyczna psychoterapia (choć nierzadko konieczne jest również przyjmowanie leków), w czasie której szuka się źródeł problemu i sposobów na jego rozwiązanie. Pamiętajmy, że powrót do zdrowia to proces, wymagający zaangażowania pacjenta. Choć niektórzy pierwsze efekty psychoterapii widzą już po kilku sesjach, u większości chorych trzeba na nie poczekać znacznie dłużej.

Nerwica depresyjna

Czym jest nerwica depresyjna? Mówimy o niej wówczas, gdy pacjent doświadcza zaburzeń lękowych i jednocześnie towarzyszą mu stany depresyjne. Zaburzenie to diagnozuje się wówczas, jeśli współistnieją ze sobą następujące objawy: nieracjonalny lęk, fobie, zmienność nastrojów, zmęczenie, brak energii do działania, spadek zainteresowania aktywnościami, które wcześniej powodowały przyjemność.

Nerwica deprywacyjna

Mówi się, że wynika z braku akceptacji w dzieciństwie, choć przyczyny nerwicy deprywacyjnej bywają bardziej złożone. Osoba ciepiąca na ten rodzaj nerwicy ma zaburzenia w zakresie rozwoju emocjonalnego, a co za tym idzie – zespół niezaspokojenia emocjonalnego. Co to znaczy? Przede wszystkim daleko posunięty egocentryzm, niezdolność do współodczuwania z drugą osobą. Poczucie osamotnienie, niepewności, nadwrażliwość na krytykę przy jednoczesnym dążeniu do zadowolenia innych to kolejne symptomy nerwicy deprywacyjnej. Kluczowa jest tutaj psychoterapia – dobry specjalista i współpracujący pacjent to duet, który może skutecznie uporać się z tym schorzeniem. Terapia ma na celu wykształcenie u chorego zdrowych relacji uczuciowych i umożliwienie mu chociażby życia w związku, co dla cierpiących dla nerwicę deprywacyjną bywa zbyt trudnym wyzwaniem.

Nerwica poporodowa

Zasadniczo mówi się o depresji poporodowej, jednak może ona dawać objawy należące do grupy zaburzeń nerwicowych. To, że świeżo upieczona mama boi się o swoje dziecko, jest całkowicie naturalnym zjawiskiem. Jeśli jednak lęk o niemowlę utrudnia jej codzienne funkcjonowanie, powoduje zaniedbywanie własnych potrzeb, a młoda mama nie dopuszcza innych osób do opieki nad dzieckiem w trosce o jego bezpieczeństwo, to moment, w którym warto zastanowić się, czy nie potrzebuje ona specjalistycznej pomocy. Warto dodać, że kobiety chorujące na nerwicę częściej doświadczają też depresji poporodowej.

Nerwica somatyczna (wegetatywna)

Reakcją na stres mogą być fizyczne dolegliwości poszczególnych narządów. Niejednokrotnie pacjent odwiedza wielu lekarzy, specjalistów z różnych dziedzin medycyny, skarżąc się na nawracające bóle głowy, a kolejne przeprowadzane badania nie wykazują niczego niepokojącego. To może być właśnie nerwica somatyczna, którą diagnozuje się u lekarza psychiatry. Jeśli dolegliwości nie ustępują, a wyniki badań są dobre, warto zasięgnąć opinii tego specjalisty. Jest on też jedynym lekarzem uprawnionym do przepisania leków przeciwlękowych i antydepresantów, jeśli stwierdzi konieczność ich przyjmowania. Jak pozbyć się objawów somatycznych nerwicy? Podejmując leczenie i stosując się do zaleceń psychiatry. Szczególnie pomocna jest także psychoterapia, która pomaga uporać się z towarzyszącym nerwicy lękiem.

Nerwica serca

Jeżeli nerwicy towarzyszy ucisk w klatce piersiowej, możemy mieć do czynienia z nerwicą serca. Zaburzenia rytmu serca i duszności to dodatkowe symptomy tej formy choroby. To właśnie objawy somatyczne nerwicy serca najbardziej przypominają zawał. Pacjent łapie się w okolicach klatki piersiowej i ma widoczne trudności z oddychaniem. Może wydawać mu się, że umiera. To bardzo trudne doświadczenie zarówno dla niego, jak i dla osób z jego otoczenia. Powtarzające się nerwobóle w okolicy serca zawsze powinny być sygnałem do skonsultowania się z lekarzem. Zwykle pierwsze kroki kierujemy do kardiologa, kolejne… do psychiatry. Leczenie nerwicy serca to przede wszystkim zminimalizowanie czynników stresogennych, towarzyszących nam na co dzień, a także znalezienie skutecznych sposobów radzenia sobie ze stresem. Niekiedy, w stanach silnej nerwicy, konieczne jest zastosowanie farmakoterapii. Na wagę złota są też spotkania z dobrym psychoterapeutą.

Nerwica żołądka

To kolejny z typów nerwicy wegetatywnej, czyli dającej fizyczne objawy i oddziałującej na konkretne organy pacjenta. Objawy nerwicy żołądka dotyczą przede wszystkim układu pokarmowego. Nudności, wymioty, biegunka albo zaparcia, wzdęcia, niestrawność, kłujący ból brzucha – na to chorzy skarżą się najczęściej. Znowu, jak w przypadku innych nerwic somatycznych, droga do diagnozy bywa długa, bo rozpoczyna się u innych specjalistów. Dopiero wykluczenie innych schorzeń układu pokarmowego bywa impulsem do konsultacji psychologicznej. Tymczasem im wcześniej wykryta nerwica, tym skuteczniejsze leczenie.

Zespół jelita drażliwego a nerwica

Choć zespół jelita drażliwego jest chorobą układu pokarmowego, a nie zaburzeniem psychicznym, warto o nim wspomnieć w tym miejscu. Objawy, takie jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i zaparcia, nasilają się w reakcji na stres, dlatego potocznie zespół jelita drażliwego nazywa się niekiedy nerwicą żołądkowo-jelitową. Nie ulega wątpliwości, że zmiana stylu życia na wywołujący mniej negatywnych emocji, jest pomocna w obu przypadkach. Jeśli myśl o pójściu do pracy powoduje u Ciebie ból brzuch, może czas pomyśleć o zmianie? Jeśli przed wizytą teściowej regularnie odwiedzasz toaletę, bo rodzinną uroczystość zawsze poprzedza biegunka, zastanów się, jak możesz wpłynąć na tę sytuację i zatroszczyć się o swoje zdrowie: fizyczne i psychiczne.

Leczenie nerwicy

Warto wyraźnie podkreślić, że nerwicę – w jakiejkolwiek formie by występowała – trzeba leczyć. Tak jak w przypadku innych zaburzeń psychicznych, np. depresji, zwykle mamy do wyboru dwie ścieżki postępowania. Wybiera się ją zawsze z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb pacjenta. Pierwszą metodą jest przepisanie leków przeciwlękowych i ich systematyczne przyjmowanie aż do momentu aż lekarz nie zaleci inaczej. Pamiętajmy, że tylko lekarz psychiatra jest uprawniony do wystawienia recepty na leki na nerwicę, a także do wypisania zwolnienia lekarskiego, jeśli takiego potrzebujemy. Drugą opcją (choć często łączoną z pierwszą) jest psychoterapia – metoda leczenia nerwicy zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci i młodzieży. Gdzie leczyć nerwicę? W Krakowie właściwym miejscem jest nasz gabinet Terapia dla Ciebie. Zapraszamy na indywidualne sesje z naszymi doświadczonymi psychoterapeutami, a wcześniej na indywidualną konsultację, w czasie której omówimy plan dalszych spotkań.

Psychoterapia nerwicy

Nawet jeśli pacjent dostaje leki, niemalże zawsze kieruje się go również na psychoterapię. To najlepsza metoda radzenia sobie z nerwicą. Rolą psychoterapii nerwic jest przepracowanie wewnętrznych napięć, począwszy od znalezienia ich źródeł. Często zakorzenione są one głęboko w świadomości pacjenta, wymagają sięgnięcia do dawnych wydarzeń (np. z okresu wczesnego dzieciństwa), dlatego trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że terapia nerwicy trwa. Niekiedy latami, ale jej efekty warte są regularnych wizyt w poradni. Bywa też tak, że terapia na nerwicę pozwala uniknąć leczenie farmakologicznego, dlatego gabinet dobrego psychoterapeuty powinien być pierwszym miejscem, do którego kieruje swoje kroki osoba z podejrzeniem nerwicy. Nasi specjaliści mają doświadczenie w psychoterapii nerwic – zapraszamy do umówienia terminu pierwszego spotkania.

Stany lękowe

Analizując symptomy nerwicy, widać wyraźnie, że u podstaw tej przypadłości leżą stany lękowe. Ktoś, komu one towarzyszą, odczuwa coś więcej niż strach. To nieuzasadniony i mający irracjonalne źródło lęk, który trudno zwalczyć. To, czego obawiają się osoby ze stanami lękowymi, uzależnione jest od ich indywidualnej sytuacji: kłopotów finansowych, utraty kogoś bliskiego, zwolnienia z pracy. Objawy stanów lękowych mogą mieć charakter somatyczny, czyli uzewnętrzniać się w postaci np. duszności, bólów brzucha i głowy, kłucia w okolicy serca, kołatania serca, suchości w ustach.

Lęk społeczny

Inaczej nazywany bywa fobią społeczną i – jak nazwa wskazuje – oznacza niechęć do wszelkich kontaktów społecznych i wystąpień publicznych. Osoby cierpiące na lęk społeczny unikają znalezienia się w centrum uwagi, bo obawiają się kompromitacji. Tacy ludzie rzadko jedzą w miejscach publicznych, unikają też środków transportu publicznego. Rozpoznanie między lękiem społecznym a nerwicą jest pierwszym krokiem na drodze do uporania się z problemem.

Leczenie nerwicy – najczęstsze pytania i odpowiedzi

Czy objawy nerwicy występują codziennie?

U każdego pacjenta choroba przebiega nieco inaczej. Niektórzy codziennie doświadczają skutków nerwicy (zarówno psychicznych, jak i fizycznych), u innych objawy nasilają się w okresach wzmożonego stresu. Wiele zależy od tego, z jakim typem mamy do czynienia oraz w którym stadium choroby znajduje się pacjent (wczesnym czy zaawansowanym). Nawet epizodyczne, ale regularnie pojawiające się ataki nerwicy powinny zostać skonsultowane i poddane leczeniu.

Jak wyglądają zawroty głowy przy nerwicy?

Niektórzy zadają sobie to pytanie, żeby rozróżnić zawroty głowy wywołane nerwicą od mających podłoże neurologiczne lub inne. Trudno na to odpowiedzieć. W pierwszej kolejności warto wykonać rezonans magnetyczny. Jeśli wyniki okażą się dobre, wówczas dobrze jest udać się na konsultację w zakresie diagnozy nerwicy.

Jak pokonać nerwicę?

Nie da się walczyć z nią samemu, dlatego najważniejsze jest dać sobie pomóc. Specjalista w dziedzinie psychoterapii wie, jak pracować z pacjentem z zaburzeniami lękowymi, więc dobierze taką formę terapii, która w danym przypadku będzie najskuteczniejsza. Jeśli konieczne jest przyjmowanie leków, niezbędne jest regularne stosowanie się do zaleceń lekarza psychiatry. Nie wolno też samodzielnie zmniejszać czy zwiększać dawki ani odstawiać leku bez porozumienia z lekarzem.

Jak pomóc osobie z nerwicą?

Jeśli wśród naszych bliskich znajduje się osoba chora na nerwicę, miejmy dla niej dużo zrozumienia. Przyjmijmy do wiadomości, że niektóre jej zachowania wynikają z choroby i znajdują się poza jej kontrolą. Wspierajmy ją w decyzji o podjęciu leczenia i dbajmy o systematyczność przyjmowania leków i wizyt u psychoterapeuty.

Nasi terapeuci